เดือนก่อนอยู่บน เดือนหน้าอยู่ล่าง ภาษาจีนกับมุมมองเวลา

รู้ไหมว่า ภาษาจีนใช้ 上 shàng ที่แปลว่าบนเพื่อบอกอดีต 下 xià ที่แปลว่าล่างเพื่อบอกอนาคต

เคยสังเกตุกันบ้างไหมครับว่ามุมมองทางเวลาเมื่อเราใช้คำในภาษาต่างๆ สำหรับภาษาจีนเองก็มีมุมมองที่น่าสนใจเกี่ยวกับเวลาที่เป็นเอกลักษณ์อยู่หลายข้อเช่นกัน มาลองดูกันดีกว่าว่ามีอะไรบ้าง คลิ๊กที่แต่ละรูปเพื่ออ่านคำอธิบายได้เลย

[แก้ไขคำผิดในคลิปในคลิป] 周 zhōu ไม่มีลักษณะนาม หากจะบอกว่า สัปดาห์หน้า ใช้เพียงแค่ 下周 แต่ถ้าหากเป็น 星期 จะต้องใช้ลักษณะนามด้วย จะกลายเป็น 下个星期 ต้องขออภัยมา ณ ที่นี่ด้วยครับ และ ขอบคุณ แฟนเพจ ที่ช่วยแจ้งคำผิดด้วยครับ 🙏🙏

เก่าอยู่บน ใหม่อยู่ล่าง ใช้กับ เดือน และ สัปดาห์

หนึ่งมุมมองที่เป็นเอกลักษณ์ของภาษาจีนคือการมองเส้นเวลาเป็นแนวตั้ง แตกต่างจากภาษาอังกฤษและภาษาตะวันตกหลายๆ ภาษา ซึ่งอาจจะได้รับอิทธิพลจากการเขียนภาษาจีนแบบโบราณที่มีการเขียนแบบบนลงล่าง ขวาไปซ้าย

อิทธิพลนี้ได้ถูกทำให้เห็นชัดในการบอกเวลาของ สัปดาห์ และ เดือน ในภาษาจีน จะเรียงอดีตของสองสิ่งนี้โดยใช้คำว่า 上 shàng ที่แปลว่าบนเพื่อบอกอดีต 下 xià ที่แปลว่าล่างเพื่อบอกอนาคต

ตัวอย่าง

• 下(个)月 xià (ge) yuè เดือนที่แล้ว
• 下(个)星期 xià (ge) xīngqī / 下(个)周 xià (ge) zhōu สัปดาห์ก่อน สัปดาห์ที่แล้ว
• 这(个)月 zhè (ge) yuè เดือนนี้
• 上(个)月 shàng (ge) yuè เดือนที่แล้ว
• 上(个)星期 shàng (ge) xīngqī / 上(个)周 shàng (ge) zhōu สัปดาห์ก่อน สัปดาห์ที่แล้วเพิ่มเติม:

โดยทั่วไปจะมีการเติมลักษณะนาม 个 แต่บางทีภาษาพูดหรือป้ายโฆษณาก็มักละ 个 อยู่บ้างเหมือนกันแนวคิดนี้ยังใช้กับก่อนบอกลำดับอีกด้วย เช่น 下一位 xià yí wèi ท่านต่อไป

เก่าอยู่หน้า ใหม่อยู่หลัง กับอนาคตและอดีตที่ไกลออกไป

ภาษาจีนมีมุมมองที่พิเศษที่แตกต่างจากมุมมองเวลาของผู้ใช้ภาษาไทยและอังกฤษ ที่เอาอดีตมาไว้หน้า และ อนาคตไปไว้หลัง ราวกับบอกว่าอนาคตเป็นสิ่งที่มองไม่เห็น ภาษาจีนใช้ 前 qián หน้า เพื่อบอกอดีต และ 后 hòu หลัง เพื่อบอกอนาคตที่ไกลขึ้นกว่าข้อ 1

แม้จะไม่ใช่ทั้งหมดที่เข้าแนวคิดนี้เพราะมีคำว่า 前途 qiántú หนทางข้างหน้า หรือ อนาคตอยู่ แต่การบอกเวลาที่ไกลขึ้นส่วนใหญ่ เช่น วัน สัปดาห์ เดือน ปี ก็ใช้แนวคิดนี้

ตัวอย่าง

• 前天 qiántiān เมื่อวานซืน
• 前年 qiánnián 2 ปีที่แล้ว
• 后天 hòutiān วันมะรืน
• 后年 hòunián 2 ปีหน้า
• 3年前 sān nián qián 3 ปีก่อน
• 2个月前 liǎng ge yuè qián 2 เดือนก่อน
• 4天后 sì tiān hòu 4 วันถัดไป / 4 วันหลังจากนี้
• 3个星期后 sān ge xīngqī hòu / 3周后 sān zhōu hòu 3 สัปดาห์หน้าเพิ่มเติม:

ยังมีการใช้ 上 และ 下 เพื่อบอกเวลาที่ผ่านมาหรือ เวลาในอนาคตนอกจากการใช้ 前 และ 后 ด้วยเช่นกัน เช่น 上2天，下3个月 โดยอาจจะมีความรู้สึกทางภาษาแตกต่างกันเล็กน้อย แต่ความหมายใกล้เคียงกันมาก

อ้าว? เอ๊ะ! แล้ว ปีหน้า ปีที่แล้ว พรุ่งนี้ เมื่อวาน ใช้คำว่าอะไร?

นี่ถือเป็นหนึ่งในกลุ่มนำที่ทำให้ผู้เริ่มเรียนงงกับเล็กน้อย 明天 míngtiān พรุ่งนี้，昨天 zuótiān เมื่อวาน，明年 míngnián ปีหน้า，去年 qùnián ปีที่แล้ว ในเมื่อใช้กับแบบนี้ทำไม เดือน และสัปดาห์ถึงไม่ใช้ตามด้วยล่ะ

เรื่องนี้หากให้อธิบายง่ายๆ เพราะคำอาจจะทำให้กำกวม คลุมเครือ เดาไม่ถูกว่าความหมายไหนกันแน่ เช่น 明月 míngyuè ในกลอนจีนโบราณมักจะหมายถึงดวงจันทร์ที่สุกสว่าง เป็นต้น

เมื่อลองกลับมาเปรียบเทียบภาษาจีนกับภาษาไทย เราจะเห็นได้ชัดเลยว่ามุมมองทางเวลาของทั้งภาษามีทั้งที่คล้ายและแตกต่างกันอยู่พอสมควร เพื่อนๆ อ่านกันแล้วคิดว่าภาษาจีนและภาษาไทยใช้คำเกี่ยวกับเวลาเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไรบ้าง มาแชร์กันได้เลยครับ

มาพูดคุยกัน หรือ ติดตามเรื่องราวเกี่ยวกับจีนและภาษาจีน ได้ที่