ดาวน้ำ ดาวไฟ ดาวทอง ดาวดิน ดาวไม้ ฟังแล้วคงนึกได้งง นึกไม่ออกว่าคือดาวอะไร ดาวในระบบสุริยะหรือเปล่า? หรือเป็นเพียงแค่ดาวที่ใช้ดูดวงของจีนเท่านั้น แล้วมันเกี่ยวข้องยังไงกับเซเลอร์มูน ทำไมเซเลอร์เมอร์คิวรี่ ถึงมีพลังเป็นธาตุน้ำ ทั้งๆที่ Mercury คือเทพ Hermes ของกรีกไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกับน้ำเลย วันนี้ สร้างภาพเล่าเรื่อง 图图是道 จะมาเล่าให้ฟัง
ชื่อจากการโคจรบนฟัามันยากไป ตั้งชื่อดาวตามธาตุแทนละกัน
แรกเริ่มเติมทีการเรียนดาวเคราะห์ทั้ง 5 ที่มองเห็นได้ด้วยตาเปล่าบนท้องฟ้า จะตั้งชื่อจากลักษณะและพฤติกรรมของดวงดาว ย้อนกลับไปอ่านรายละเอียดเกี่ยวกับชื่อเดิมได้ที่นี่
การเริ่มเรียกชื่อดาวเคราะห์เอกตามธาตุเหมือนที่ใช้ในปัจจุบัน มีบันทึกครั้งแรกในช่วงราชวงศ์ฮั่นตะวันตก โดย ซือหม่า เชียน (司马迁 Sī Mǎ Qiān) นักบันทึกประวัติศาสตร์ของจีน [1] ได้เรียกชื่อดาวเคราะห์ทั้ง 5 ให้ง่ายขึ้น ซึ่งอ้างอิงจากในตำราโหราศาสตร์โบราณ หวู่ซิงจาน (《五星占》Wǔxīngzhān [2] ) ดาวเหล่านี้ได้ถูกผูกกับธาตุทั้ง 5 ของจีน และ จากการสังเกตของตนดังนี้
- ดาวพุธ จากเดิม 辰星 chén xīng ตัวแทนธาตุน้ำ (水 shuǐ) สีจางออกไปทางเทาๆ เรียกเป็นดาวน้ำ 水星 shuǐ xīng
- ดาวศุกร์ จากเดิม 太白 tài bái ตัวแทนธาตุทอง (金 jīn) สีสว่างแวววาวเหมือนโลหะ เรียกเป็นดาวทอง 金星 jīn xīng
- ดาวอังคาร จากเดิม 荧惑 yíng huò ตัวแทนธาตุไฟ (火 huǒ) มองจากฟ้าดูเป็นสีแดง ดูร้อนแรง เรียกเป็นดาวไฟ 火星 huǒ xīng
- ดาวพฤหัสฯ จากเดิมเรียก 岁星 suì xīng ตัวแทนธาตุไม้ (木 mù) สังเกตมีสีออกเขียวนิดหน่อย ก็ให้เรียกเป็นดาวไม้ 木星 mù xīng (สมัยนั้นยังไม่มีกล้องโทรทัศน์ จึงมองด้วยดาเปล่า และอาจมีสีแตกต่างกับความเข้าใจในปัจจุบัน)
- ดาวเสาร์ จากเดิม 镇星 zhèn xīng ตัวแทนธาตุดิน (土 tǔ) มองดูออกไปทางสีเหลือง เรียกเป็นดาวดิน 土星 tǔ xīng
ดาวอื่นๆ ในระบบสุริยะ และการเข้ามาของวิทยาศาสตร์
จากการบัญญัติของ ซือหม่า เชียน (司马迁 Sī Mǎ Qiān) ในครั้งนี้ทำให้ทั้งโหราศาสตร์และดาราศาสตร์จีน ใช้การเรียกแบบนี้มาโดยตลอดจนเมื่อเริ่มติดต่อกับทางตะวันตก และได้การเผยแพร่ความรู้ดาราศาสตร์สมัยใหม่มามากขึ้นจากการติดต่อกับชาติตะวันตก จึงได้มีการตั้งชื่อดาวเคราะห์อื่นๆ ในระบบสุริยะ โดยเน้นการแปลความหมายมาแทนดังนี้
- 天王星 tiān wáng xīng ดาวยูเรนัส/ดาวมฤตยู แปลโดยตรงจากชื่อดาวยูเรนัส Uranus ชึ่งคือชื่อเทพเจ้าโรมัน หรือชื่อกรีกคือ อูรานอส Ouranos เทพเจ้าดั้งเดิมผู้ปกครองท้องฟัาถือเป็นเจ้าแห่งสวรรค์ก่อน จูปิเตอร์ หรือ ซุส
- 海王星 Hăi wáng xīng ดาวเนปจูน/ดาวเกตุ แปลโดยตรงจากชื่อดาวเนปจูน Neptune หรือชื่อกรีกคือ โพไซดอน Poseidon เทพเจ้าผู้ปกครองแห่งท้องทะเล
- 冥王星 Míng wáng xīng ดาวพลูโต/ดาวยม แปลโดยตรงจากชื่อดาวพลูโต Pluto หรือชื่อกรีกคือ เฮดีส Hades เทพเจ้าผู้ปกครองแห่งปรโลก
คำศัพท์อื่นๆ เกี่ยวกับดวงดาวในระบบสุริยะ
- 太阳 tài yáng ดวงอาทิตย์
- 地球 dì qiú โลก
- 月球 yuè qiú ดวงจันทร์
- 小行星 xiǎo xíng xīng ดาวเคราะห์น้อย
- 彗星 huì xīng ดาวหาง
- 流星 liú xīng ดาวตก
- 流星雨 liú xīng yǔ ฝนดาวตก
- 矮行星 ǎi xíng xīng ดาวเคราะห์แคระ
- 大行星 dà xíng xīng ดาวเคราะห์
จากชื่อดาวแบบจีน สู่แรงบันดาลใจออกแบบเซเลอร์มูน
อิทธิพลของการตั้งชื่อดาวของจีน ไม่ได้หยุดอยู่เพียงแค่นี้ แต่ยังส่งผลไปถึงการตั้งชื่อวัน และ วัฒนธรรมในประเทศที่รับภาษาจีนไปใช้อีกด้วย หนึ่งในหลักฐานที่น่าสนใจถึงอิทธิพลนี้ในยุตปัจจุบันคืออนิเมะที่ตังในยุค 90 และมารีเมคอีกครั้งเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา “เซเลอร์มูน” หรือชื่อภาษาจีนว่า 美少女战士 měi shào nǚ zhàn shì
ในเรื่องเซเลอร์มูน อัศวินเซเลอร์แต่ละคนได้ถูกออกแบบโดยมีแนวคิดผสมผสานทั้งการใช้ชื่อดาวแบบจีนและชื่อดาวแบบตะวันตก เมื่อลองไล่ 4 อัศวินเซเลอร์ในภาคแรกจะเห็นเเรงบันดาลใจอย่างชัดเจน
- เชเลอร์เมอร์คิวรี่ ตัวแทนแห่งดาวพุธ 水星 แปลตรงตัวว่าดาวน้ำ / Mercury เทพแห่งการรักษา เดินทางขนส่งของโรมัน (ชื่อกรีก Hermes) การออกแบบตัวละครเลยยืดสีฟ้า พลังของเชเลอร์เมอร์คิวรี่ก็เกี่ยวข้องกับน้ำ และมีบางท่าที่จะมี Harp เครื่องดนตรีโบราณในยุคกรีกโรมันด้วย
- เชเลอร์วีนัส ตัวแทนแห่งดาวศุกร์ 金星 แปลตรงตัวว่าดาวทอง / Venus เทพแห่งความงามและความรักของโรมัน (ชื่อกรีก Aphrodite) การออกแบบตัวละครจะยึดสีสันที่โทนเหลือง ทอง ส้มในส่วนของพลังจะมีการใช้รูปทรงหัวใจเพื่อสื่อสารถึงความรัก และบางพลังจะยังคงรูปแบบโซ่ซึ่งสื่อสารถึงโลหะ หรือ 金 นั่นเอง
- เชเลอร์มาร์ส ตัวแทนแห่งดาวอังคาร 火星 แปลตรงตัวว่าดาวไฟ / Mars เทพแห่งสงครามของโรมัน (ชื่อกรีก Ares) ธาตุไฟการออกก็ต้องเน้นสีแดง พลังแน่นอนว่าต้องเป็นไฟ แต่เซเลอร์มาร์สจะเน้นพลังมาทางตะวันออกมากกว่า ไม่ว่าจะเป็นการใช้ยันต์ ธนู ซึงเป็นการซ้อนกับความเชื่อว่าไฟชำระล้างสิ่งไม่ดีได้
- เชเลอร์จูปิเตอร์ ตัวแทนแห่งดาวพฤหัสฯ 木星 แปลตรงตัวว่าดาวไม้ / Jupiter ราชาเทพโรมันและเทพแห่งสายฟ้า (ชื่อกรีก Zeus) เป็นอีกหนึ่งตัวละครที่น่าสนใจการออกแบบตัวละครจะเอียงมาทางสีเขียวน้ำตาลทางธาตุไม้ พลังที่จะมีแค่ท่าพายุหมุนบุปผาที่เกี่ยวข้องกับธาตุไม้ นอกนั้นใช้เป็นสายฟ้าเหมือนฝั่งตะวันตก
ชื่อดาวแบบแปล ก็ออกแบบเซเลอร์ตามชื่อ
สำหรับอัศวินเซเลอร์อื่นๆ จะได้รับแรงบัลดาลใจจากตำนานตะวันตกมากกว่าอาจจะเพราะด้วยดาวอื่นๆ ตั้งชื่อโดยแปลความหมายมาจากภาษาตะวันตก พลังและการออกแบบของกลุ่มนี้มีการดัดแปลงไม่ได้อ้างอิงจามดวงดาวทั้งหมด
- เซเลอร์ยูเรนัส ตัวแทน ดาวยูเรนัส/ดาวมฤตยู 天王星 / Uranus จริงๆ แล้วเป็นเทพโบราณแห่งท้องฟัา เจ้าสวรรค์ก่อน Jupiter แต่ออกแบบพลังให้เกี่ยวข้องภัยพิบัติจากที่ดาวนี้เกี่ยวข้องกับภัยพิบัติในทางโหราศาสตร์
- เซเลอร์เนปจูน ตัวแทน ดาวเนปจูน/ดาวเกตุ 海王星 / Neptune ออกแบบโดยอ้างอิง Neptune แห่งท้องทะเล สีสันและรูปแบบพลังเกี่ยวข้องกับทะเล และ มหาสมุทร
- เซเลอร์พลูโต ตัวแทน ดาวพลูโต/ดาวยม 冥王星 / Pluto พลูโตเป็นเทพแห่งโลกใต้พิภพ หรือแดนคนตาย การออกแบบจึงให้เชเลอร์พลูโตเป็นคนดูแลประตูและผนึก พลังเกี่ยวข้องกับความตาย มิติและเวลา
จะมีข้อยกเว้นอยู่คือ เซเลอร์แซทเทิร์น ตัวแทนแห่งดาวเสาร์ 土星 แปลตรงตัวว่าดาวดิน / Saturn (ชื่อกรีก Cronos) พ่อของ Jupiter พลังเน้นไปที่พลังด้านการทำลายล้างตามตำนานเทพกรีกโรมันเป็นหลัก ไม่ได้อ้างอิงไอเดียของจีน แม้ชื่อดาวจะเป็นธาตุดินก็ตาม
ใครดาวอะไร มันซ่อนอยู่ตั้งแต่ชื่อแล้ว
นอกจากนี้ อาจารย์ Naoko Takeuchi ยังสอดแทรกชื่อดาว/ธาตุ เข้าไปในแต่ละตัวละคร อย่างที่เห็นได้ในตัวคันจิ และ ภาษาจีนต่อไปนี้ ลองสังเกตดูว่าจะมีสอดแทรกอยู่ทุกคน
- เซเลอร์มูน – สึคิโนะ อุซางิ 月野 うさぎ (Tsukino Usagi) / 月野兔 (Yuèyě Tù)
- เซเลอร์เมอร์คิวรี่ – มิซุโนะ อามิ 水野 亜美, (Mizuno Ami) / 水野亚美 (Shuǐyě Yàměi)
- เซเลอร์มาร์ส – ฮิโนะ เร 火野 レイ(Hino Rei) / 火野丽 (Huǒyě lì)
- เซเลอร์จูปิเตอร์ – คิโนะ มาโกโตะ 木野 まこと(Kino Makoto) / 木野真琴(Mùyě Zhēnqín)
- เซเลอร์วีนัส – ไอโนะ มินาโกะ 爱野 美奈子(Aino Minako) / 爱野美奈子 (Àiyě Měinàizi)
- เซเลอร์ยูเรนัส – เทนโอ ฮารุกะ 天王 はるか (Ten’ō Haruka) / 天王遥 (Tiānwáng Yáo)
- เซเลอร์เนปจูน – ไคโอ มิจิรุ 海王 みちる(Kaiō Michiru) / 海王美智留 (Hǎiwáng Měizhìliú)
- เซเลอร์พลูโต – เมโอ เซ็ตสึนะ 冥王 せつな (Meiō Setsuna) / 冥王雪奈 (Míngwáng Xuěnài)
- เซเลอร์แซทเทิร์น – โทโมเอะ โฮตารุ 土萠 ほたる (Tomoe Hotaru) / 土萌萤 (Tǔméng Yíng)
ใครจะไปคิดว่าจากการตั้งชื่อดาวแบบโบราณจะมาได้ไกลถึงขนาดส่งผลถึง pop culture ในยุคปัจจุบันอย่างอนิเมะญี่ปุ่นเซเลอร์มูน เรื่องเกี่ยวข้องกับภาษาจีนยังมีอีกเยอะ ยังไงติดตามเพจเราไว้ได้เลย หรือใครอยากรู้เรื่องอะไร ถามมาได้ เดี๋ยวแอนมินทยอยทำโพสมาให้อ่านกัน
ทางติดตาม
เพิ่มเติม
- [1] 司马迁 อ่านเพิ่มเติม https://th.wikipedia.org/wiki/ซือหม่า_เชียน
- [2] หวู่ซิงจาน《五星占》Wǔxīngzhān, เขียนโดย หม่าหวังตุย 马王堆 Mǎ Wángduī เป็นตำราโหราศาสตร์โบราณในช่วงยุคประมาณระหว่างราชวงศ์ฉินและราชวงศ์ฮั่น อ่านเพิ่มเติมได้ที่ https://baike.baidu.com/item/五星占
อ้างอิง
- การตั้งชื่อดวงดาวโดย 司马迁 https://kknews.cc/culture/rqnveen.html
- https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Sailor_Moon_characters
- https://www.cbr.com/sailor-moon-mercury-neptune-water-senshi/
ภาพจาก
