รู้หรือไม่ ภาษาจีนไม่ได้ใช้คำบอกทิศทางแค่บอกทิศทางว่าอะไรอยู่ตรงไหนเท่านั้น ยังมีการใช้คำเหล่านี้ในฟังก์ชั่นอื่นๆอีก ซึ่งทำให้ภาษาจีนเป็นหนึ่งในภาษาที่น่าสนใจและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ในบทความนี้ “สร้างภาพเล่าเรื่อง 图图是道” จะพาทุกคนไปสังเกตฟังก์ชั่นทางภาษาในส่วนนี้กันว่าภาษาจีนเอาคำเหล่านี้มาใช้ในบริบทอื่นๆอย่างไรบ้าง มาเริ่มกันเลย
ส่วนคำบอกทิศทางในภาษาจีนมีอะไรบ้างและใช้อย่างไร ตามกลับไปอ่านได้ที่
จีนให้ความสำคัญกับทิศทางผ่านทางภาษาและการใช้ชีวิต
หากใครได้ไปใช้ชีวิตที่จีนมาสักพักน่าจะพอสังเกตความสำคัญของทิศทางที่แฝงอยู่ในสิ่งรอบตัวและการใช้ชีวิตที่จีน ไม่ว่าจะเป็นการออกแบบอาคารโดยอ้างอิงทิศต่างๆ ผ่าน 风水 (fēngshuǐ | ฮวงจุ้ย) เราสามารถเห็นได้อย่างชัดเจนในการวางผังเมืองไปจนถึงการออกแบบอาคารว่าหันหน้าไปทางทิศไหน ไปจนถึงการตั้งชื่อประตูต่างๆ ของอาคาร ที่ประเทศจีนเรามักจะเห็นการเรียนชื่อตามทิศ เช่น 东门 (dōngmén | ประตูตะวันออก)、西门 (xīmén | ประตูตะวันตก) มากกว่าจะจะเป็น ประตู 1, 2, 3 ตามที่เราเคยชินกัน ในแง่ของด้านความเชื่อคงต้องให้ผู้รู้มาอธิบายเพิ่มเติมอีกทีครับ
การออกแบบแอพโดยเฉพาะแอพแผนที่อย่าง 百度地图 (Bǎidù dìtú | ไปตู้แมพ) ก็เป็นอีกเรื่องที่น่าสนใจ ที่ไทยเราจะเคยชินกับการใช้ Google Map ในขณะที่ทางจีนจะใช้ 百度地图 เป็นหลัก ซึ่งแอพนี้น่าสนใจมากๆ ในการออกแบบ จากภาพตัวอย่างจะเห็นเลยว่ามีวงกลมบอกว่าเรากำลังหันหน้าไปทางทิศไหนแทนที่จะเป็นจุดเล็กๆ เหมือนใน Google Map และการออกแบบนี้เราจะเห็นเลยว่าคนจีนให้สำคัญกับทิศทางมากๆ
เรื่องทิศทางยังส่งอิทธิพลไปที่ภาษาและมุมมองต่างๆ อีก ไม่ว่าจะเป็นการผสมกับและได้ความหมายใหม่ และ ไปจนถึงมุมมองทางเวลาด้วย
เอาคำตรงข้ามมาประกบกัน ก็ได้ความหมายใหม่
ถ้าเราเอาทิศทางตรงข้ามกันมาผสมกันก็ดันได้คำที่มีความหมายใหม่ ถือว่าเป็นเรื่องน่าสนใจในภาษาจีนอยู่เหมือนกัน ได้แก่ 东西 (dōngxi | สิ่งของ) 、里外 (lǐwài | ทุกที่ ทั้งในและนอก) และ กลุ่มที่มีความหมายว่าการประมาณ เช่น 左右 (zuǒyòu)、前后 (qiánhòu)、上下(shàngxià)
ไหนๆ พูดถึงเรื่องการประมาณแล้วมาลองดูความแตกต่างของ 左右 (zuǒyòu)、前后 (qiánhòu)、上下(shàngxià) กันดีกว่า
- 左右 ใช้ได้กับ
- เวลาที่เป็นตัวเลข เช่น 7点左右出发 (qīdiǎn zuǒyòu chūfā | ประมาณ 7 โมงออกเดินทาง)
- ระยะเวลา เช่น 10分钟左右 (shí fēnzhōng zuǒyòu | ประมาณ 10 นาที)
- มาตรวัด (ความหนัก ความกว้างยาวสูง ระยะทาง) เช่น 2米长左右 (liǎng mǐ cháng zuǒyòu | สูงประมาณ 2 เมตร)
- อายุ (มักใช้กับคนอายุน้อยๆ) เช่น 12岁左右 (shí’èr suì zuǒyòu | อายุประมาณ 12 ปี)
- 前后 ใช้ได้กับ
- เวลาที่เป็นตัวเลข เช่น 7点前后出发 (qīdiǎn qiánhòu chūfā | ประมาณ 7 โมงออกเดินทาง)
- เวลาที่เป็นชื่อเรียกหรือคำนาม เช่น 春节前后 (chūnjié qiánhòu | ประมาณช่วงตรุษจีน)
- 上下 ใช้ได้กับ
- มาตรวัด (ความหนัก ความกว้างยาวสูง ระยะทาง) เช่น 2米长上下 (liǎng mǐ cháng shàngxià | สูงประมาณ 2 เมตร)
- อายุ (มักใช้กับคนอายุโตหน่อย) เช่น 50岁上下 (wǔshí suì shàngxià | อายุประมาณ 50 ปี)
ลองเปรียบเทียบตารางได้ในภาพเลยครับ
ภาษาจีนมองเวลาไม่เหมือนภาษาอื่น
อีกเรื่องที่น่าสนใจคือทิศทางส่งผลกับการมองเวลาแบบที่แตกต่างจากความเข้าใจของคนไทย และ คนฝั่งตะวันตก หากเราจะวาดเส้นเวลาไล่จากอดีตไปอนาคต หากเป็นคนไทย หรือ ทางตะวันตกเราจะเขียนเป็นเส้นไล่จะซ้ายเป็นอดีตไปทางขวาเป็นอนาคต ในขณะที่ภาษาจีนจะมองเวลาจากบน(อดีต)ลงล่าง(อนาคต) และมีส่วนที่มองหน้า(อดีต)ไปหลัง(อนาคต)ด้วยเช่นกัน เราสามารถเห็นอิทธิพลทางภาษาได้ในการบอกเวลาอดีตหรืออนาคตในภาษาจีนตามนี้เลย
- ใช้ 上 เพื่อบอกอดีต ใช้ 下 เพื่อบอกอนาคต เช่น 上次 (shàngcì | ครั้งที่แล้ว)、上周 (shàngzhōu | สัปดาห์ที่แล้ว)、下个月 (xiàgeyuè | เดือนหน้า)、下去 (xiàqu | ต่อไป)、接下来 (jiēxiàlái | ช่วงต่อไป, ต่อไป)
- ใช้ 前 เพื่อบอกอดีต ใช้ 后 เพื่อบอกอนาคต เช่น 三年前(sānnián qián | 3 ปีก่อน)、前年(qiánnián | 2 ปีก่อน)、后年(hòunián | 2 ปีก่อน)、以前(yǐqián | เมื่อก่อน)、以后(yǐhòu | ภายหลัง)、后悔(hòuhuǐ | เสียใจภายหลัง)
จากจุดตรงนี้สามารถเห็นได้เลยว่าทิศทางในภาษาจีนมีผลกับเวลาเป็นอย่างมาก หากสนใจเรื่องนี้เพิ่มเติมสามารถอ่านต่อได้ที่บทความนี้เลย
ภาษาจีนนอกจากเรื่องทิศทางแล้ว ยังมีความน่าสนใจอยู่อีกในหลายๆ ด้านเลย หากใครมีเรื่องที่สนใจมาแชร์ หรือ ให้ไปหามาเล่า คอมเมนท์มาคุยกันได้เลย
